Dziewiątka, 12-letnia szefowa gangu na Saskiej Kępie, przeżywa niesamowitą, wakacyjną przygodę. Wciela się w rolę detektywa i próbuje wyjaśnić zagadkę kapelusza o wartości 100 tysięcy złotych.
Chyba najbardziej znana książka Adama Bahdaja - na jej podstawie został nakręcony w 1973 roku film pod tym samym tytułem.
Opowiada o przygodach młodzieżowej “szajki” składającej się z młodzieży będącej w konflikcie z obowiązującym porządkiem społecznym. Tajemniczy szef, Tolek Banan, uczy ich przyjaźni i uczciwości.
Po wypadku rodzina Tomka musi na nowo wskoczyć na tory codzienności. Kiedy wydawało się, że chłopiec już przyzwyczaił się do nowej sytuacji, okazuje się, że los niesie dla niego kolejną niespodziankę. Wyjeżdża na mazowiecką wieś do babci, o której do tej pory nie miał pojęcia, i tam, daleko od domu, bez wsparcia najlepszych kolegów, poznaje tajemnicę swojej rodziny i mierzy się z własnym strachem.
...